Η εβδομάδα που πέρασε άφησε κακές εντυπώσεις για το τι συμβαίνει στον ΟΚΥπΥ, καθώς ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης παρουσίασε την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τον ΟΚΥπΥ, με τα σκάνδαλα να ξεπηδάνε το ένα μετά το άλλο. Η έκθεση αφορούσε το 2022, με τον ΟΚΥπΥ να δηλώνει πως τα κακώς έχοντα έχουν μπει σε τροχιά εξυγίανσης. Το θέμα της υγείας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα των πολιτών και ο «Π» προσπαθεί να σκιαγραφήσει τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού με απλά και κατανοτά λόγια. Πώς δουλεύει ο συγκεκριμένος οργανισμός, για τον οποίο ακούσαμε, ουκ ολίγες φορές, πως τα κρατικά νοσηλευτήρια είναι η ραχοκοκκαλιά του Συστήματος Υγείας; Από πού αντλεί τα έσοδά του και γιατί επιδέχεται αμφισβήτησης;
Ο ΟΚΥπΥ είναι ο μεγαλύτερος πάροχος υγείας στην Κύπρο, με 9 νοσηλευτήρια και 37 κέντρα υγείας σε όλες τις πόλεις και επαρχίες, με την διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και την Υπηρεσία Ασθενοφόρων, προσφέροντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες υγείας που καλύπτουν όλο το φάσμα των αναγκών του πληθυσμού σε όλη την Κύπρο. (Πρωτοβάθμιες και Δευτεροβάθμιες Υπηρεσίες Υγείας). Ο ΟΚΥπΥ υλοποιεί σχέδιο αναδιοργάνωσης για διοικητική και οικονομική αυτονόμηση, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί καλύτερα στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον του Γενικού Συστήματος Υγείας. Με συνεχή επένδυση σε υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό και έρευνα, ο ΟΚΥπΥ αναβαθμίζεται συνεχώς με στόχο να βελτιώνει τις προσφερόμενες υπηρεσίες.
Πηγές εσόδων
Ο ΟΚΥπΥ λαμβάνει έσοδα από τρεις πηγές:
• Τις εισφορές από το ΓεΣΥ
• Το κονδύλι για τις ΥΓΟΣ (Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος)
• Το κονδύλι από το κράτος που καλύπτει τις εκτός ΓεΣΥ υπηρεσίες του οργανισμού
Τέλος, το κράτος καλύπτει βάσει νόμου τις… «ζημιές» που έχει ο οργανισμός, όπου ζημιές, αναφέρεται στο κόστος που ο οργανισμός δεν ήταν σε θέση να πληρώσει και ο κύριος μέτοχός του, που είναι το κράτος, πληρώνει γι' αυτόν. Ο οργανισμός ακολουθεί ίδια τιμολογιακή βάση για τις υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ με τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Η δεύτερη πηγή εσόδων έρχεται επίσης μέσα από το ΓεΣΥ με άλλη μορφή. Στην κατηγορία αυτή, υπάγονται οι υπηρεσίες σε απομακρυσμένες περιοχές και οι ειδικές κλινικές (βλ. εγκαυμάτων κ.ο.κ.) πληρώνονται ναι μεν από το ΓεΣΥ όμως επειδή δεν είναι βιώσιμες, κυρίως γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί ασθενείς, το Γενικό Σύστημα δέχτηκε να καλύπτει τη δαπάνη αυτή με εφάπαξ ποσό ώστε να παραμένει σε λειτουργία το νοσηλευτήριο (ΥΓΟΣ). Το ποσό που λαμβάνει για τις ΥΓΟΣ είναι περίπου 37 εκατ. με κοστολογημένο το κόστος τους.
Για να λάβει το ποσό αυτό ο οργανισμός σαφώς αφαιρεί τα έσοδα που έλαβε από τις επισκέψεις των ασθενών. Επιπλέον, υπάρχουν και οι περιπτώσεις που δεν είναι κάτω από την ομπρέλα του ΓεΣΥ, όπως για παράδειγμα οι αιτητές πολιτικού ασύλου, οι οποίοι ενώ δεν είναι δικαιούχοι του συστήματος το κράτος τους παρέχει κάλυψη, με το Υπουργείο Οικονομικών να επωμίζεται το συγκεκριμένο έξοδο. Το Υπουργείο Οικονομικών πληρώνει επίσης και για τις υπηρεσίες εκτός ΓεΣΥ (οδοντιατρικές υπηρεσίες) που παρέχει ο οργανισμός, όπως π.χ. σε λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
Το χρηματικό ποσό που καλύπτει τις «ζημιές» του ΟΚΥπΥ βάσει νόμου, είναι μέχρι το 2024, καθώς λειτουργεί ως δεκανίκι μέχρις ότου ο οργανισμός προβεί στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να αυτονομηθεί. Πράγμα που δεν φαίνεται να γίνεται, διότι αν και ο ΟΚΥπΥ έχει μπει σε τροχιά ριζικών αλλαγών, χρειάζεται για ακόμα τρία χρόνια τουλάχιστον την αρωγή του κράτους. Υπενθυμίζεται πως ο οργανισμός ζήτησε παράταση άλλα δύο έτη κρατικών χορηγιών ώστε να ολοκληρώσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Η θέση του ΟΚΥπΥ
Όσα είδαν το φως της δημοσιότητας ήταν συμβάντα του 2022, ενώ η κατάσταση σήμερα ουδεμία σχέση έχει με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, αναφέρουν εκ μέρους του οργανισμού στα σχόλιά τους σχετικά με την έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας. Μάλιστα, ο οργανισμός αναφέρει ως τρεις βασικούς πυλώνες - δράσεις προς συμμόρφωση στις υποδείξεις της ελεγκτικής υπηρεσίας που είναι η δημιουργία fast track στα επείγοντα, η αύξηση του αριθμού των γιατρών και των νοσηλευτών σε εφημερίες και οι συχνοί έλεγχοι και έρευνα γύρω από τα περιστατικά που συμβαίνουν Τα έργα άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά από τον Μάρτιο του 2023. Στα προσεχή έργα είναι και η επέκταση των ΤΑΕΠ με περισσότερες κλίνες, αναβάθμιση εξοπλισμού αλλά και εκσυγχρονισμό των πρωτοκόλλων. Ο ΟΚΥπΥ εστιάζει στην ποιότητα ώστε να φέρει πίσω τους χαμένους ασθενείς, οι οποίοι πλέον έχουν ρίξει μαύρη πέτρα πίσω τους. «Φύγαμε από το θα, πλέον κάνουμε πράξεις», τόνισε εκπρόσωπος του οργανισμού που μίλησε στον «Π».
Για την ιστορία...
Η ιστορία της μετάβασης στο ΓεΣΥ από τη μεριά του ΟΚΥπΥ αρχίζει με την απόσπαση όλων των δημόσιων υπαλλήλων και ωρομίσθιων κρατικών νοσηλευτηρίων από 1/1/19 στον οργανισμό. Ο εκπρόσωπος Τύπου του οργανισμού Χαράλαμπος Χαριλάου επεσήμανε στον «Π» πως με τη μετάβαση αυτή ο οργανισμός απέκτησε έξοδα όχι όμως έσοδα, χωρίς αποθεματικό.
1/6/19 εντάσσεται στο ΓεΣΥ η εξωνοσοκομειακή περίθαλψη ενώ το 80% των πολιτών εντάχθηκε με δωρεάν καλύψεις σε εξωνοσοκομειακή και ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Τα έσοδα το 2019 ήταν λιγοστά, σύμφωνα με τον κ. Χαριλάου, ενώ την ίδια ώρα ο ΟΚΥπΥ είχε να αντιμετωπίσει και τη μαζική παραίτηση γιατρών και «πελατών»-ασθενών.
1/9/20 εντάχθηκε και η ενδονοσοκομειακή υπηρεσία στο ΓεΣΥ, όμως την ίδια χρονική στιγμή τα κρατικά νοσηλευτήρια πάλευαν με την πανδημία. Το πρόβλημα δεν είναι οι μισθοί, το έλλειμμα αφορά τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και αναπτυξιακά έργα στον προϋπολογισμό του 2024, ανέφερε ο εκπρόσωπος του οργανισμού.
Στον οργανισμό εργοδοτούνται περίπου 7.500 εργαζόμενοι με τις νέες προσλήψεις, πάντα σύμφωνα με τον ΟΚΥπΥ, να είναι 1.300. Ταυτόχρονα καταγράφεται ανοδική τάση στην ενδονοσοκομειακή νοσηλεία.
Η ενδονοσοκομειακή νοσηλεία στοιχίζει στον οργανισμό περίπου 230 εκατ. ευρώ.
Η μισθοδοσία ανέρχεται στα 412 εκατ. περίπου που αντιστοιχεί σε 35 εκατ. τον μήνα αν διαιρέσουμε διά 12 μήνες.
Σύμφωνα με πηγές του «Π», ο οργανισμός χρειάζεται κεφάλαιο κίνησης και αυτό θα επιτευχθεί εάν η κρατική ενίσχυση του ΟΚΥπΥ παραταθεί για άλλα 2 χρόνια ώστε να μπορέσει να αναβαθμίσει υπηρεσίες και υποδομές. Θα χρειαστεί περίπου 200 εκατ. το 2024 και πέραν των 100 εκατ. το 2025, ενώ το 2026 θα χρειαστεί πολύ λιγότερα. Στόχος του ΟΚΥπΥ στο διάστημα αυτών των δύο χρόνων να χτίσει πλεόνασμα οικονομικό, να περιορίσει τις ουρές αναμονής μέσω μηχανογράφησης και να φέρει πίσω τους ασθενείς που έχασε.
Σε όσα ζητά να αλλάξουν ο ΟΚΥπΥ και ο τιμοκατάλογος για μη δικαιούχους του 2013. Ο οργανισμός τον επικαιροποιεί ώστε να χρεώνονται όπως οι δικαιούχοι. Για παράδειγμα, αν μια γέννα εντός ΓεΣΥ κοστίζει 2,5 χιλιάδες ευρώ σήμερα και το 2013 κόστιζε 1.000, τότε ο οργανισμός έχει αμέσως απώλεια εσόδων σύμφωνα με όσα μας ανέφεραν. Στόχος να αυξήσει τα έσοδα και να ελαχιστοποιήσει τα έξοδα.
Εκπρόσωπος του οργανισμού επισήμανε στον «Π» πως τα χρήματα που λαμβάνει ο ΟΚΥπΥ είναι λιγότερα από όσα αποδίδουν, καθώς υπάρχουν πολλές υπηρεσίες που προσφέρουν και είναι πολύ καλύτερες από αυτές των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων.
«Ζητάμε πίστωση χρόνου, καθώς χάσαμε αρκετό για να στηρίξουμε τους πολίτες εν καιρώ πανδημίας», επισήμανε εκπρόσωπος του οργανισμού ως παράκληση προς τους πολίτες.
